Binnenvaart heeft een flinke impuls nodig voor het vergroenen van transport

Een groeiende zorg over de binnenvaart is de langzame vooruitgang in het verminderen van luchtvervuilende emissies van stikstofoxiden (NOx) en fijnstof dat schadelijk is voor de gezondheid. Ondanks de schaalvoordelen van de binnenvaart zijn de externe kosten per tonkilometer van de luchtvervuiling door de binnenvaart hoger dan die van het wegvervoer. Daarbij neemt deze kloof sterk toe vanwege de introductie van Euro VI motoren in vrachtwagens. De voordelen van de binnenvaart dat het een zeer veilige vorm van vervoer is met daarbij een lage CO2 uitstoot en geen congestie dreigt te worden overschaduwd door de uitstoot luchtvervuilende emissies. Alleen vrijwillige maatregen zullen daarbij niet voldoende effectief zijn, nieuwe emissiestandaarden zijn hard nodig.

De Europese Commissie vroeg het consortium de mogelijkheden te onderzoeken om de kloof te dichten tussen wegvervoer en binnenvaart, uitgedrukt in de externe kosten per tonkilometer als gevolg van de uitstoot van NOx en fijnstof. Daaruit werd gecon-cludeerd dat een emissiereductie van 87% in de binnenvaart nodig is in vergelijking tot de huidige situatie om de kloof te kunnen dichten. Voor dit doel bestudeerde het consortium verschillende opties om tot emissienormen te komen voor nieuwe en bestaande motoren in binnenvaartschepen. Om dit doel te behalen moeten ook de nu in gebruik zijnde motoren onderworpen worden aan de striktere emissienormen. Hiervoor zijn er technische mogelijkheden om nabehandelingsystemen uit het wegvervoer (Euro VI) toe te passen voor vermindering van de emissies met 80 tot 90%. Verder zijn er zeer interessante mogelijkheden voor gebruik van alternatieve brandstoffen zoals vloeibaar aardgas (LNG) voor verlaging van emissies bij grote binnenvaartschepen.

Verder is geconcludeerd dat de meest effectieve en efficiënte aanpak is om de striktere emissienormen op te leggen aan grote schepen. De grotere schepen zijn klein in aantal, maar zijn verantwoordelijk voor de het overgrote deel van de transportprestatie van de binnenvaart en de daaraan gerelateerde externe kosten en luchtvervuiling. Het consortium constateert daarbij dat er een win-win situatie te behalen is in grote delen van de markt door gebruik van LNG. De verwachte besparing op brandstofkosten die het gebruik van LNG oplevert compenseert in veel gevallen de extra investeringen voor het aanpassen van bestaande motoren of de meerkosten voor toepassing van LNG in nieuwe schepen. Dit geldt vooral voor de nieuwe grote schepen. Kleinere schepen worden mogelijk aan minder strikte emissienormen onderworpen, waarbij de bestaande motoren mogelijk ook worden vrijgesteld van verscherpte normen.

Het onderzoek laat zien dat het mogelijk is om een zeer hoge reductie van luchtvervuilende emissies te verwezenlijken. Echter, om dit mogelijk te maken, zijn vervolgacties nodig op de volgende terreinen:

• De aanpassing en implementatie van wet- en regelgeving zoals aanpassing van de emissienormen voor nieuwe motoren (Non-Road Mobile Machinery Directive), en wet- en regelgeving omtrent bestaande schepen en motoren en rondom LNG;
• De ontwikkeling van financieringsmodellen en ondersteuningsinstrumenten om het voor scheepseigenaren mogelijk te maken om in schone technologie te investeren;
• Doorontwikkeling van nieuwe motor-, brandstof- en nabehandelingtechnologieën toegepast in de binnenvaart.