De aard en omvang van de cosmetische sector in Nederland

Uitvoerende partijen Cosmetische ingrepen, chirurgische ingrepen en niet-chirurgische ingrepen (bv. Fillers), die niet vergoed worden uit het basispakket worden behalve in zelfstandige behandelcentra (ZBC’s) en privéklinieken, uitgevoerd in 16% van de schoonheidssalons en 91% van de huidtherapiepraktijken. Geen van de 103 benaderde huisartsenpraktijken voeren dergelijken ingrepen uit. Wel blijken huisartsen soms vanuit een ZBC, schoonheidssalon of huidtherapiepraktijk, fillers te injecteren. Van de 101 benaderde tandartsenpraktijken voeren er twee cosmetische ingrepen uit.

Ingrepen Vrijwel alleen de ZBC’s en privéklinieken voeren de operatieve cosmetische ingrepen uit. Deze worden veelal door plastisch chirurgen uitgevoerd, maar ook door andere medisch specialisten zoals oogartsen, KNO-artsen, refractiechirurgen, kaakchirurgen, dermatologen, urologen en gynaecologen. In een enkel geval wordt een operatieve ingreep uitgevoerd door een ‘cosmetisch arts’ (in feite een basisarts).

Het injecteren van fillers gebeurt vrijwel altijd door een arts (zowel medisch specialisten als basisartsen, huisartsen en tandartsen), echter in een enkel geval door een schoonheidsspecialist.

De ingrepen waarvoor een vakdiploma voor schoonheidsspecialisten bestaat, zoals ingrepen met een laser en chemische peelings, worden veelvuldig uitgevoerd door schoonheidsspecialisten zonder aanvullend vakdiploma.

minderjarigen Vooral niet-operatieve cosmetische ingrepen worden in sommige gevallen bij minderjarigen uitgevoerd. Dit gebeurt vooral in huidtherapiepraktijken. Hierbij worden veelal wel bepaalde voorwaarden gehanteerd, met name dat er toestemming moet zijn van de ouders of dat de ouders aanwezig moeten zijn, of dat er sprake is van een verwijzing door een arts.

Consumenten Driekwart van de potentiële consumenten verwacht dat de kwaliteit van de operatieve ingrepen wordt gecontroleerd door de inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ); meer dan de helft van de consumenten verwacht dat van de niet-operatieve ingrepen. Een substantieel deel van de consumenten die ingrepen hebben laten uitvoeren zijn ontevreden over de (gebrekkige) nazorg. De reden van ontevredenheid is meestal de gebrekkige nazorg. Niet onderzocht is of de ontevredenheid ook gegrond is.

Beroepsverenigingen De beroepsverenigingen van esthetisch en plastisch chirurgen (NVPC en NVEPC) maken zich zorgen over de door hen gesignaleerde ‘wildgroei’ aan artsen anders dan plastisch chirurgen, die cosmetische ingrepen (zowel operatieve ingrepen als injecties met fillers) uitvoeren. De bevindingen van dit onderzoek onderschrijven deze ‘wildgroei’ slechts in beperkte mate; wel tonen ze aan dat er in enkele gevallen operatieve cosmetische ingrepen worden uitgevoerd door andere medisch specialisten dan plastisch chirurgen en door basisartsen. Tevens is gebleken dat tandartsen en huisartsen in zeer beperkte mate fillers injecteren. De branchevereniging voor schoonheidsspecialisten (ANBOS) maakt zich vooral zorgen over schoonheidsspecialisten die ingrepen met lasers of chemische peelings uitvoeren zonder dat zij over een aanvullend vakdiploma beschikken. Dit beeld is in dit onderzoek bevestigd.