Geen structurele knelpunten bij gebruik 113 en 0800-0113 voor zelfmoordpreventie, wel verbetering in communicatie mogelijk

Sinds 1 juli 2020 is de Stichting 113 Zelfmoordpreventie bereikbaar op de telefoonnummers 113 en 0800-0113. Het 0800-nummer is gratis en verschijnt niet op de telefoonrekening. Voor het nummer 113 betaalt de beller het lokale tarief en het nummer is wel te zien op de specificatie van de telefoonrekening. Op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport onderzocht Panteia of de inzet van de nummers 113 en 0800-0113 tot knelpunten leidt.

Op basis van deskresearch en gesprekken met stakeholders en experts vonden we geen aanwijzingen voor structurele knelpunten of problemen. We hebben specifiek gekeken naar een aantal mogelijke knelpunten, namelijk misdialing, belkosten en nota-anonimiteit.

Misdialing

In de praktijk komt het naar schatting tussen de 0 en 10 keer per week voor dat iemand 113 belt, terwijl de beller de intentie had om het alarmnummer 112 te bellen. Ook komt het naar schatting 1 of 2 keer per uur voor dat een suïcidaal persoon 113 belt, maar eigenlijk beter 112 had kunnen bellen, met het oog op de ernst van de situatie en het gevaar dat deze persoon voor zichzelf of de omgeving is. Bij aanvang van het gesprek beoordeelt de hulpverlener de hulpvraag en instrueert de beller eventueel om zelf 112 te bellen. Hoe vaak het voorkomt dat iemand 113 had willen bellen, maar per abuis 112 belt wordt niet (centraal) bijgehouden bij het alarmnummer.

Belkosten

Zowel Stichting 113 Zelfmoordpreventie als externe experts geven aan dat de kosten verbonden aan het nummer 113 waarschijnlijk niet voor knelpunten zorgt. Bij zorgen over de kosten wordt gewezen op het gratis 0800-nummer. Het knelpunt zou zich kunnen voordoen bij bellers die het 0800-nummer niet kennen, met een prepaid aansluiting zonder beltegoed en zonder een alternatief in de vorm van een vaste lijn of een internetverbinding. Dit is echter maar een zeer beperkt deel van de mobiele telefoongebruikers.

Zorgen over nota-anonimiteit

Incidenteel uiten bellers zorgen over de nota-anonimiteit bij het bellen naar Stichting 113 Zelfmoordpreventie. Wij zien echter geen aanwijzingen dat dit in de praktijk een knelpunt vormt voor het inschakelen van de hulp van Stichting 113 Zelfmoordpreventie. Er zijn immers wel volledig anonieme alternatieven, namelijk de chat en het 0800-nummer.

Oplossingen voor knelpunten
Hoewel de gesignaleerde potentiële knelpunten in de praktijk niet voor structurele problemen zorgen, is er altijd ruimte voor verbetering. Hiervoor hebben wij de volgende oplossingen geformuleerd, die allemaal betrekking hebben op communicatie:

• Door in de communicatie alleen het 0800-nummer te noemen, zullen meer hulpvragers dit nummer kennen en bellen. Daarmee zijn de kosten en nota-anonimiteit geen knelpunt.
• In de communicatie benadrukken dat 0800-0113 gratis en anoniem is.
• Verduidelijken dat Stichting 113 Zelfmoordpreventie er is voor gesprekken, niet om hulpdiensten in te schakelen.
• In de media met één uniform bericht communiceren over de dienstverlening door Stichting 113 Zelfmoordpreventie.

Download het volledige rapport hier!