Overslag binnenvaart in Friesland gedaald in 2017

De bereikbaarheid van de belangrijkste economische centra: Leeuwarden; Drachten; Heerenveen; Sneek (en Harlingen), kortweg F4, door klasse Va schepen is een ambitie. Maatschappelijke kosten- en baten analyses moeten de haalbaarheid en de mate waarin dit kan worden gerealiseerd of gefaciliteerd aantonen.

Om te zijner tijd het bestuur over een eventuele investeringsbeslissing te kunnen adviseren wil de provincie Fryslân de goederenstromen naar de Friese havens, onderscheiden naar bestemming en herkomst, product en omvang laten monitoren. 

Overslag daalt sterk door beëindiging van wegenbouwprojecten

• In vergelijking met 2016 is de overslag in Fryslân zeer sterk gedaald. De volumes daalden van 8,2 miljoen totale overslag in 2016, naar 7,7 miljoen ton in 2017.
• Kijkend naar richting, dan blijkt dat de nationale import sterk gedaald is. De overslag in deze vervoersrichting daalde met 620.000 ton naar 3,2 miljoen in 2017. Het regionale vervoer daalde met 401.000 ton naar 796.000 ton terwijl de internationale export steeg van 292.000 ton naar 301.000 ton. Er viel een stijging van 222.700 ton te noteren bij de nationale export.
• De belangrijkste goederensoorten die overgeslagen worden in Fryslân zijn metaalertsen en andere delfstoffen, beladen containers en voedings- en genotmiddelen. Er viel een sterke daling (van 4,9 miljoen ton naar 4,2 miljoen ton) te noteren bij de overslag van metaalertsen en andere delfstoffen, en een daling van 17.000 ton beladen containers naar 951.000 ton beladen containers. De overslag van voedings- en genotmiddelen steeg met 230.000 ton naar 730.000 ton.
• De doorvoervolumes over het Prinses Margrietkanaal, naar de provincie Groningen en Noordwest-Duitsland, zijn toegenomen met 0,4 miljoen ton naar 13 miljoen ton in 2017.

Groei Lemmer en Drachten, daling Leeuwarden en Sneek

• Kijkende naar de havens in Fryslân, dan valt op dat alleen Drachten en Lemmer toelopende overslagvolumes laten zien. In Drachten steeg de overslag met 126.000 ton, in Lemmer ging het om een stijging van 518.000 ton.
• Harlingen, Heerenveen en Leeuwarden laten sterk teruglopende overslagvolumes zien. In Harlingen daalde de overslag met 490.000 ton in totaal, en met name de geloste hoeveelheid goederen daalde sterk met 40,2%. In Heerenveen vond een daling van 130.000 ton in overslag plaats. Van grote invloed was de sluiting van zowel de Noordelijke Asfaltproductie als Friesland Beton. In Leeuwarden daalde het overslagvolume met 133.000 ton. Dit is gedeeltelijk te wijten aan de beëindiging van enkele grote grond-, weg- en waterbouwprojecten.
• De overslag van containers in de provincie Fryslân is met 298 TEU lichtjes gedaald, naar 91.770 TEU, een daling van 0,9%.

Daling van het aandeel van de binnenvaart in de modal split

• De dalende overslagcijfers hebben ook geleid tot een lager aandeel van de binnenvaart in de modal split van Fryslân. Dit aandeel bedroeg 16,0% in 2016, en dit is 2,0 procentpunt lager dan een jaar eerder. De ontwikkeling van de modal split van de binnenvaart in Fryslân volgt hiermee de landelijke trend, die ook licht dalende is.
• Naar productsoort gezien valt op dat de binnenvaart marktaandeel wint bij het vervoer van agribulk (9,0% nu, een stijging van 1,4%),containers (19,4% procent nu; een stijging van 0,4%) en het vervoer van vloeistoffen (5,5% nu, een stijging van 0,5%. Het aandeel van de binnenvaart is afgenomen bij de bouwmaterialen  (conform de landelijke trend).

Ontwikkelingen in perspectief

• De overslag in Fryslân is harder gedaald dan in de Nederlandse mainports en de concurrerende havenclusters Port of Zwolle en Port of Twente. In vergelijking met de Nederlandse mainports, heeft Fryslân te maken gehad met zeer sterk dalende volumes in de bouwmaterialenindustrie.
• De overslagvolumes in de Friese havens zijn in de meeste havens hoog genoeg om onderdeel te mogen uitmaken van het uitgebreide TEN-T netwerk. Echter, de ontwikkelingen van de volumes in Heerenveen was onvoldoende om het driejaarsgemiddelde boven de 500.000 ton te houden.

Meer weten? Lees het rapport hieronder bij downloads.