Hoe is vroegtijdig schoolverlaten in de EU aan te pakken?

Op 23 mei stemt Europa over een nieuw Europees parlement, maar wat betekent dit nu eigenlijk voor ons als burgers? Welnu, zoals veel EU-landen heeft de EU twee niveaus van wetgeving. In principe stelt de Commissie wetten voor en op, en het Europees Parlement en de Raad van Europa stemmen hier over.

Het Europees Parlement bestaat uit nationale politici, die worden gegroepeerd volgens lijnen van EU-partijen om over de EU-voorstellen te stemmen. Zij vertegenwoordigen samen met de Raad van Europa de nationale belangen van de lidstaten.

Panteia, een Nederlands onderzoeksbureau, heeft een goede staat van dienst op het gebied van onderzoek voor de Europese Commissie en het Europees Parlement. Ter ere van de komende parlementsverkiezingen willen we graag een voorproefje geven van de projecten die we in het verleden hebben uitgevoerd. Vandaag: Hoe is vroegtijdige schoolverlating aan te pakken?

Het Europees Parlement verzoekt vaak om onderzoek over het EU-beleid en over de status-quo in de lidstaten. Een van die onderzoeken betrof de aanpak van voortijdig schoolverlaten in de EU. Voortijdig schoolverlaten heeft op de lange termijn negatieve gevolgen voor het onderwijsniveau, de werkgelegenheidskansen en de gezondheidsvooruitzichten van jongeren. Hierdoor streeft de EU ernaar om lidstaten te helpen om het percentage vroegtijdig schoolverlaters in hun land te verlagen. Op verzoek van de commissie Cultuur van het Europees Parlement heeft Panteia een studie uitgevoerd over hoe voortijdig schoolverlaten in de EU sinds 2011 is veranderd, wat de oorzaken van voortijdig schoolverlaten zijn en welke soorten beleidsbenaderingen ertoe bijdragen dat het percentage vroegtijdige schoolverlaters in een land wordt verminderd.

Deze studie omvatte een literatuuronderzoek van EU- en nationaal beleid en van academische literatuur. Hiermee werd het huidige percentages van voortijdig schoolverlaten in Europa vastgesteld, de oorzaken van voortijdig schoolverlaten onderzocht, vastgesteld welk beleid goed werkt om voortijdig schoolverlaten terug te dringen en nagegaan hoe overheidsinvesteringen bijdragen aan het terugdringen van het percentage vroegtijdig schoolverlaters in een land. Ook werden er verschillende korte nationale casestudy's ontwikkeld en er werden verschillende interviews met deskundigen gehouden op EU- en nationaal niveau. De belangrijkste bevindingen waren als volgt:

De meeste landen hebben het voortijdig schoolverlaten sinds 2011 verminderd. Tot de beste landen behoren Portugal, dat het voortijdig schoolverlaten tussen 2011 en 2017 heeft verminderd met 10,4%, Spanje (8%), Griekenland (6,9%) en Ierland (5,7%).

Vroegtijdig schoolverlaten is een complex proces, dat wordt veroorzaakt door oorzaken op individueel niveau (zoals geslacht, sociaaleconomische achtergrond, enz.), oorzaken op systeemniveau (zoals de onderwijsbenaderingen op school, schoolomgeving, enz.) en oorzaken op nationaal niveau (zoals de arbeidsmarkt en het beleid betreft sociale integratie).

Bovenstaande infographic in het groot zie je hier.

Deze drijvende krachten werken met elkaar samen: dezelfde drijvende krachten kunnen van land tot land verschillende gevolgen hebben voor het voortijdig schoolverlaten.

• Een belangrijke opmerking is dat over de drie niveaus van oorzaken de ervaring met sociale uitsluiting voor jongeren een grote impact heeft op voortijdig schoolverlaten.
• In veel gevallen hebben de lidstaten geen specifieke strategieën voor voortijdig schoolverlaten, maar pakken zij voortijdig schoolverlaten indirect aan als onderdeel van een breder onderwijs, arbeidsmarkt- of sociale-integratiebeleid. Het beleid wordt vaak onderverdeeld in drie soorten beleid: preventie, interventie en re-integratie.
• Het is voor voortijdig schoolverlaten moeilijk om het effect van één enkel beleid vast te stellen. Een mix van alle drie de beleidstypen, die zich richten op de lokale behoeften in een gemeenschap en gebruik maken van gerichte investeringen in overheidsprogramma's en beleid, lijkt echter het beste te werken om voortijdig schoolverlaten te verminderen.
• Het verband tussen overheidsinvesteringen in onderwijs en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten is niet onmiddellijk duidelijk, er lijkt geen lineair verband te bestaan. Dit is misschien niet zo verwonderlijk, aangezien de drijvende krachten van andere niveaus en beleidsterreinen ook bijdragen tot voortijdig schoolverlaten. Het gaat dus niet zozeer om de vraag hoeveel je uitgeeft, maar veeleer om waaraan het uitgegeven wordt. Efficiëntere en doelgerichtere uitgaven op basis van de behoeften van de leerlingen in een land kunnen een goed uitgangspunt zijn voor de overheidsuitgaven om voortijdig schoolverlaten te verminderen.

Voor meer informatie kan het onderzoek hier gevonden worden.

Volgende week zullen we ingaan op het onderwerp: Erasmus+, het EU-programma voor onderwijs, opleiding, jeugd en sport in Europa. Tot volgende week!