Macro analyse van marktpotentieel in de continentale vrachtmarkt

Binnenvaart heeft van oudsher het imago met name laagwaardige bulkgoederen te vervoeren, zoals ijzererts, kolen en bouwmaterialen. Recent heeft de binnenvaart bewezen ook competitieve diensten aan te kunnen bieden, zoals maritiem containervervoer. Binnen Europa zijn veel containerterminals ontwikkeld, waarvan de meeste een directe relatie onderhouden met terminals in de zeehavens. Er zijn echter nog meer mogelijkheden voor de binnenvaart om een groter vervoersaandeel te krijgen: continentale vrachtstromen. Hoewel direct wegvervoer de makkelijkste optie voor deze stromen is kan de binnenvaart, indien goed georganiseerd, een kostenefficiënte oplossing bieden. De factoren die het succes van een dergelijke verschuiving vooral bepalen zijn het aantal benodigde overslagbewegingen en de hoeveelheid voor- en natransport.

In het onderzoek van Panteia en PBV zijn de transportkosten van deur tot deur van het wegvervoer en de binnenvaart met elkaar vergeleken. Hierbij zijn drie scenario’s ontwikkeld voor verschillende efficiëntie niveaus van wegvervoer met betrekking tot lege ritten. Het onderzoek moest het potentieel van continentaal vrachtvervoer door de binnenvaart in kaart brengen. Dit heeft geresulteerd in een multimodaal transportenkostenmodel dat alle dichtbij een CEMT-IV waterwegen gelegen regio's binnen Europa omvat en alle intermodale terminals waar het laden en lossen van containerschepen kan plaatsvinden. Alle vervoersmogelijkheden zijn bekeken, om zo tot de beste intermodale oplossing te komen.

Een eerste analyse leidde tot het inzicht dat een maximaal volume van 261.612.205 ton aan continentale lading met behulp van containers per binnenvaart vervoerd zou kunnen worden. Deze analyse had betrekking op  de huidige vervoersstromen per vrachtwagen over afstanden boven de 150 km tussen aansluitende regio's, of binnen hooguit 100 kilometer van het waterwegennetwerk.

Gedetailleerdere analyses wees op een potentieel tussen de 30 miljoen en 207 miljoen ton. Deze analyses werden gedaan met behulp van transportmodellen, die rekening houden met de binnenvaart transportkosten, de benodigde hoeveelheid voor- en natransport en de hoeveelheid overslagbewegingen en er werd een vergelijking gemaakt met de kosten van direct vrachtvervoer. In het meest waarschijnlijke scenario kan 87 miljoen ton op een meer kostenefficiënte manier vervoerd worden door transport per binnenvaart. Dit kan verladers een kostenbesparing van € 899 miljoen per jaar opleveren. Dit staat gelijk aan 10% van hun huidige transportkosten.

Uit het onderzoek blijkt dat Noord-Brabant een regio is met groot potentieel voor continentaal vrachttransport over water. Retourvracht is te vinden langs de Boven-Rijn, in Elzas-Lotharingen (Frankrijk) en Baden-Württemberg (Duitsland). Andere potentieel interessante regio’s zijn Vlaanderen, Berlijn en omgeving, en bestemmingen langs de Midden-en Boven-Donau.