Panteia berekent effect van verduurzaming binnenvaart op stikstofdepositie Natura2000-gebieden

Ruim 30 vertegenwoordigers van Rijkswaterstaat, branchevereniging Koninklijke BLN-Schuttevaer, TNO, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en verschillende provincies gingen donderdag 15 oktober op uitnodiging van de provincie Gelderland in gesprek over verduurzaming van de binnenvaart en het daarmee omlaag brengen van de stikstofbelasting op Natura 2000-gebieden. Na presentatie van de uitkomsten van een onderzoek van Panteia en EICB (Expertise en Innovatiecentrum voor de Binnenvaart)  naar binnenvaart en stikstof gingen de deelnemers in gesprek over hoe mogelijke oplossingen te realiseren met inzet van beleidsmaatregelen. De afdronk van de bijeenkomst was unaniem positief. Er was grote bereidheid om samen verder te denken en te praten over verduurzaming van de binnenvaart.

Meten=weten

Gelderland heeft veel Natura 2000-gebieden aan de grote rivieren. Daarom liet de provincie onderzoek doen naar de vraag in hoeverre die natuur te lijden heeft onder stikstofeffecten van de binnenvaart. Door een nieuwe release van Aerius - een programma om stikstofberekeningen mee te maken - zijn de berekeningen in het onderzoek niet meer helemaal actueel. Volgens dagvoorzitter Milja Bos doet dat echter niets af aan de waarde van de adviezen over in te zetten beleidsinstrumenten die in het onderzoek gepresenteerd worden. Juist daarover gaat de bijeenkomst.

Stimuleren van verduurzaming

“Binnenvaart hoort in het landschap, de geschiedenis en de toekomst van Gelderland” aldus Simone Balhuizen, programmamanager Gelderse Maatregelen Stikstof. “Tegelijkertijd ligt er een stevige opgave om de stikstofbelasting op de kwetsbare natuur in Natura 2000-gebieden omlaag te brengen. Dat is een opgave voor alle sectoren, ook de binnenvaart. We moeten samen kijken naar slimme maatregelen en oplossingen en de afspraken we daarover kunnen maken.”

Onderzoeksresultaten

Panteia en het EICB hebben het onderzoek uitgevoerd. Hierbij heeft Panteia de stikstofberekeningen voor de binnenvaart uitgevoerd met het Aerius-model en heeft EICB beleidsmaatregelen opgesteld om emissies te reduceren. Uit de resultaten blijkt dat de stikstofeffecten van de binnenvaart in Gelderland het grootst zijn langs de Waal. Vervolgens worden de verschillende (technische) oplossingen om de binnenvaart te verduurzamen b esproken, zoals motoren op waterstof of elektriciteit, het gebruik van schonere brandstof en katalysatoren en het aanpassen van het vaargedrag. Aangegeven is dat de binnenvaart nu in korte tijd een behoorlijke reductie in NOx en fijnstofuitstoot realiseert, waar wegtransport daar vele jaren langer over deed. Daarbij speelt ook mee dat binnenvaartmotoren vele malen langer meegaan dan vrachtwagenmotoren en dus is vervanging vaak niet direct aan de orde of mogelijk zonder hulp.

Rekenwerk

Op de korte termijn is er veel stikstofwinst te halen uit het verduurzamen van motoren van binnenvaartschepen door het inbouwen van een katalysator. Dat verschilt wel per gebied. Steeds moet gekeken worden wat de meeste bijdrage levert, want in andere gebieden kun je met hetzelfde geld wellicht beter andere maatregelen treffen. We moeten dus goed berekenen wat de effecten van maatregelen zijn. Zo is verduurzaming van de binnenvaart niet alleen goed voor de natuur, maar ook voor de sector om haar concurrentiepositie als aantrekkelijke vervoersoptie te behouden. Daar zijn de aanwezigen het wel over eens. Er lopen nog vergelijkbare onderzoeken – eveneens door Panteia en EICB – in andere provincies. Wanneer die resultaten bekend zijn, praten de deelnemers graag met elkaar verder. Dit zal voor de zomer van 2021 zijn.

Gelderse stikstofaanpak

Het onderzoek maakt deel uit van de Gelderse Maatregelen Stikstof. De provincie werkt in dit programma samen met Gelderse sectorpartijen uit de mobiliteit, bouw, landbouw, natuur, industrie, gemeenten en waterschappen aan structurele verlaging van de stikstofneerslag, natuurherstel en verduurzaming van sectoren. In een provinciale verkenning van juni 2020 staan maatregelen om deze doelen te realiseren door een integrale, gebiedsgerichte aanpak voor de Veluwe, Achterhoek en Rijntakken. Al deze maatregelen worden doorgerekend op effect en kosten (gevalideerd) en het binnenvaartonderzoek maakt daar deel van uit. Op basis van de doorrekeningen worden met samenwerkingspartners afspraken gemaakt over uitvoering van de maatregelen in Gelderland.