Personeelsmonitor Gemeenten 2019: Actief managen van talent van groot belang voor gemeenten

Aantal medewerkers bij gemeenten in 2019 gegroeid. Vrijwel alle gemeenten werken aan de instroom van jongeren, maar er is te weinig aandacht om jonge ambtenaren (tot 35 jaar) te behouden. Actief managen van talent blijft van groot belang: het vasthouden van kennis en ervaring én deze overdragen aan jonge ambtenaren zodat de kennis behouden blijft voor gemeenten. Dat blijkt uit de jaarlijkse Personeelsmonitor van A&O fonds Gemeenten, die vandaag verschijnt.

Flexibele en wendbare gemeenten én medewerkers zijn nu - in tijden van corona - belangrijker dan ooit. Blijvend aandacht voor generaties en medewerkers meenemen in verandering, hier zullen gemeenten de komende tijd over moeten nadenken en in moeten investeren.

Vasthouden kennis en ervaring blijft uitdaging

De grote veranderingen bij gemeenten zijn nog niet terug te zien in de inspanningen die gemeenten leveren op het gebied van opleiding en ontwikkeling. De uitgaven zijn al jaren op hetzelfde niveau en het geld wordt al jaren op dezelfde (traditionele) manier ingezet: vakinhoudelijke trainingen en persoonlijke effectiviteit. Tegelijkertijd blijkt dat de groep medewerkers in de leeftijd van 35-55 jaar de afgelopen jaren het sterkst is teruggelopen. Dit zijn de ambtenaren met veel kennis en ervaring. Er ligt bij gemeenten een grote uitdaging om deze vakkennis de komende jaren vast te houden én te werken aan de flexibele inzet van medewerkers.

Een ruime meerderheid van de gemeenten (80%) besteedt actief aandacht aan het bevorderen van de instroom van jongeren. En met succes want in de afgelopen vijf jaar is het aantal jongeren bij gemeenten toegenomen. Aan de andere kant neemt de uitstroom van jongeren elk jaar iets toe (in 2019 was dit 17%). De belangrijkste reden voor jongeren om uit te stromen is onvoldoende carrièreperspectief/doorgroeimogelijkheden. Desondanks voert 66% van de gemeenten geen actief beleid om deze jongeren te behouden. We zien dit ook terug in het onderzoek long@Gemeenten dat A&O Fonds Gemeenten eind oktober 2019 heeft gepubliceerd.  Het fonds helpt gemeenten die hiermee aan de slag gaan met subsidie op maat. 

Marcel Fluitman wethouder Zeist/voorzitter bestuurA&O Fonds Gemeenten. 'De cijfers laten zien dat gemeenten stappen moeten gaan nemen om ervaren medewerkers te behouden. De instroom van jonge ambtenaren tot 35 gaat prima, maar er ligt een enorme uitdaging om hen ook voor de gemeentelijke organisaties te behouden'. 

Personele bezetting opnieuw toegenomen

Op 31 december 2019 waren er 168.500 personen in dienst bij 355 gemeenten. Daarmee is voor het vierde jaar op rij sprake van groei in de gemeentelijke personeelsbezetting.  Nieuwe taken en daarmee gepaard gaande toename van het budget zijn ook in 2019 de belangrijkste redenen voor de toename.

Hoe de situatie in 2020 zal zijn is voor een groot deel afhankelijk van het verloop van de corona-crisis. De verwachting is dat de krapte op de arbeidsmarkt voor de functiegebieden automatisering/ICT, ruimtelijke ordening/milieu en welzijn/ jeugdzorg - net zoals in 2019 - zal blijven bestaan.

Flexibele bezetting gelijk gebleven

Evenals in 2018 zien we ook in 2019 dat 18% van de bezetting flexibel was. De trend van steeds verdere flexibilisering lijkt hiermee te zijn stopgezet. Daarnaast geeft de helft van de gemeenten aan het flexibele deel van de bezetting te willen verkleinen.

Gijsbert Boggia (bestuurder FNV Overheid/secretaris bestuur A&O fonds Gemeenten): ‘Ook de corona-crisis laat weer zien dat de flexibilisering van arbeidsrelaties te ver doorgeschoten was. Laten we blijven investeren in flexibele organisaties en medewerkers binnen een structurele arbeidsrelatie. A&O fonds Gemeenten biedt praktische tools, kennis, subsidie én expertise voor ondersteuning van die ontwikkeling.