Skills voor de toekomst in de metaal en metalektro

De sector metaal en metalektro kenmerkt zich door veel en snelle ontwikkelingen en innovaties. Denk aan automatisering en digitalisering, de toename van complexe productie, de integratie van productieketens, en de beschikbaarheid van nieuwe technologieën. Ook maatschappelijke ontwikkelingen rondom de energietransitie, leven lang ontwikkelen, en arbo zijn van belang, naast natuurlijk de coronacrisis en de mogelijke effecten daarvan. Deze vragen om nieuwe vaardigheden en kennis van huidige en toekomstige werknemers. Onder zowel bedrijven als scholen leeft de sterke wens om het beroepsonderwijs beter te laten aansluiten bij de eisen vanuit de arbeidsmarkt. Dat vraagt om een curriculum dat scholieren daadwerkelijk voorbereidt op het toekomstige werk in de sector. Welke skills dit curriculum moet omvatten was echter onduidelijk.

Daarom hebben FME en de Koninklijke Metaalunie aan Panteia gevraagd om bij ondernemingen in de sector te onderzoeken welke skills over vijf tot tien jaar relevant zijn. Het rapport is in november 2020 verschenen.

Onderzoeksaanpak

Het onderzoek heeft de skills voor de toekomst in de sector metaal en metalektro systematisch geïnventariseerd met desk research, een inventarisatie van de vraag naar skills en de ontwikkeling daarin vergeleken op basis van data vanuit de vacaturespider Jobfeed van het IT-bedrijf Textkernel,  interviews met vertegenwoordigers van (middel)grote innovatieve bedrijven binnen de sector en met innovatie-experts en een enquête onder ledenbedrijven van de FME en de Koninklijke Metaalunie.

Soft skills sectorbreed in opkomst

Binnen de sector metaal en metalektro neemt het belang van communicatieve vaardigheden toe. Dit volgt uit de toenemende betrokkenheid van klanten bij het productieproces. Zij stellen daarbij ook steeds specifiekere eisen aan producten, dat van technici afstemming vraagt met collega’s en toeleveranciers. In dit web van klanten, collega’s en toeleveranciers is het belangrijk dat vakmensen goed en tijdig kunnen communiceren.

Digitale en algemene technische skills steeds belangrijker voor de metaal

Veel MKB-bedrijven toe naar de verregaande automatisering van het productieproces die bij grote bedrijven vaak al is gerealiseerd. Door deze automatisering verliezen mensen niet hun plek op de werkplaats, maar krijgen zij wel steeds meer een toezichthoudende taak met ondersteuning van technologie (processturing). Dit toezicht richt zich op het gehele proces, wat vraagt om technisch abstractievermogen. Het werken met digitale interfaces vraagt daarnaast om basale digitale skills.

Vakinhoudelijke kennis blijft belangrijk

In deze context blijven vakinhoudelijke kennis en ervaring belangrijk, voor probleemoplossing, maar ook om klanten bij te staan bij het afstemmen van maatwerk. Materiaalkennis is zelfs weer van toenemend belang bij de productie van kleine series voor specifieke toepassingen.

Meet- en regeltechniek als belangrijker wordende basis voor de metalektro

Binnen de metalektro richten de ontwikkelingen zich op een toename van technologie en het integreren van optica, sensoren en software in producten. Dit maakt kennis van meet- en regeltechniek belangrijker dan voorheen. Vakkrachten moeten weten hoe zij optica en sensoren kunnen integreren, afstellen en onderhouden. Dat vraagt ook steeds vaker om de beheersing van een brede diversiteit aan digitale skills, waaronder programmeervaardigheden, en skills met betrekking tot data science en dataveiligheid.

Slim wervingsbeleid en nauwere samenwerking tussen bedrijfsleven en beroepsonderwijs nodig

De komende jaren gaan veel technici met pensioen. Het aanbod aan jonge technici is echter te beperkt om deze uitstroom op te vangen. Dit vraagt om slim wervingsbeleid gericht op doelgroepen die tot nu toe nog niet vaak werkzaam zijn in de sector, zoals vrouwen en mensen met een migratieachtergrond.

Het bedrijfsleven ziet dat beroepsonderwijs soms uit de pas loopt met de vraag vanuit de beroepspraktijk, qua methodiek, inhoud en techniek. Voor het onderwijs is het vaak niet gemakkelijk nieuw materiaal in te zetten vanwege de hoge kosten van nieuwe machines. Dankzij nieuwe technologieën als digital twins, en VR en AR, is fysieke apparatuur niet altijd meer benodigd, wat kansen biedt voor het kosteneffectief updaten van het onderwijsaanbod. Dat vraag wel nog steeds training van docenten die daar vaak geen tijd voor kunnen vrijmaken. Via de inzet van hybride docentschap kan dit kennis- en ervaringstekort eventueel afgevangen worden. Dat vraagt wel om andere vormen en nauwere samenwerking tussen het bedrijfsleven en het beroepsonderwijs dan nu gebruikelijk is. Tegelijkertijd biedt dat ook kansen om de diversiteit aan kennis en kunde uit het bedrijfsleven aan te wenden, en om zo een flexibel, op de toekomst gericht curriculum op te zetten.

Lees hier het gehele rapport.